Het kan technisch, het kan financieel en we willen samen verder met collectieve warmte. Op de bewonersavond op 25 maart is er gekozen voor collectieve warmte in onze buurt. Een belangrijk moment!

Samen hebben we de keuze gemaakt voor een collectief systeem waarmee wij de volgende fase in willen gaan: van de initiatieffase gaan we naar de ontwikkelfase. Uiteraard zijn er nog vragen, maar toch kunnen we concluderen dat de haalbaarheidsstudie van adviesbureau DWA antwoorden geeft op de belangrijkste vragen. Op 25 maart heeft DWA de haalbaarheidsstudie gepresenteerd aan de bewoners. De uiteindelijke studie is bijna 40 pagina’s lang en hier downloadbaar, maar om de avond enigszins behapbaar te maken hebben we 25 maart ons vooral gericht op de gevolgen voor de bewoners.

Hoe het begon...

Om nog even helder te krijgen welke vragen er zijn, kijken we eerst terug
In 2022 hebben we de eerste huiskamergesprekken gehad in de buurt rond de Sallandsweide. Met als uiteindelijke vraag: willen de bewoners in dit gebied samen gaan nadenken over oplossingen rond water, groen, mobiliteit én duurzame warmte. Tijdens de bewoners BBQ in zomer 2022 kozen de aanwezige buren unaniem om door te gaan. Dat was het begin van De Groene Renovatie.

In 2023 zijn de verschillende werkgroepen begonnen en hebben we meerdere bewoners-bijeenkomsten gehad. Één daarvan was het selecteren van een adviesbureau om de technische en financiële haalbaarheid van een warmtenet te onderzoeken. Dat is uiteindelijk DWA geworden, die op basis van de randvoorwaarden van de bewoners aan de slag is gegaan. Lees het verslag van de bewonersavond op 5 oktober.

Wat waren die randvoorwaarden nou ook alweer?
Aan de hand van de randvoorwaarden bepalen wij als bewoners of een oplossing aansluit bij onze wensen. Voor warmte zijn dat de volgende voorwaarden:

• Niet duurder dan individuele oplossing
• Eigenaarschap bij bewoners
• Duurzame warmte
• Beperkte techniek in huis
• We doen het samen
• Geen overlast

Varianten van duurzame warmte

DWA is begonnen met het opschrijven van álle mogelijkheden voor toekomstige duurzame warmte in de wijk. Uit die lijst zijn de mogelijkheden gekozen die het meest waarschijnlijk zijn. Er zijn drie verschillende varianten voor warmtenetten doorgerekend én twee individuele oplossingen. Voor de individuele oplossing is gekozen om een all-electric en hybride warmtepomp te nemen. Tegen de tijd dat er een eventueel warmtenet komt is de hybride warmtepomp de simpelste optie om de gasketel te vervangen. Bovendien staat die in de transitievisie van de gemeente Zwolle als oplossing voor Assendorp.

Voor de warmtenetten zijn drie varianten genomen die samen een goed beeld geven van de verschillende opties:

Variant 1       
Volledig (aard)gasloze oplossing met elektrische warmtepompen, WKO en PVT (zonnepalenel) op 45 graden.
Variant 2          
WKO met warmtepompen én piekgasketel, PVT (zonnepalenel) op 70 graden.
Variant 3
Warmtepompen met piekgasketel op 45 graden.

Uit de doorrekeningen bleek al snel dat er té weinig dakoppervlakte is om álle benodigde warmte op te vangen met PVT (zonnepanelen). Dat betekent dat er altijd een alternatieve warmtebron moet zijn zoals bijvoorbeeld de lucht via luchtwarmtepompen. Wat ook opviel is dat een piekgasketel een warmtenet aanzienlijk goedkoper maakte dan een volledig elektrische oplossing. Bovendien is er altijd een back-up systeem nodig, die is met een piek-gasketel óók geregeld.

Niet duurder dan wat?
Hoe vergelijk je nou een warmtenet met een individuele oplossing? Als eerste denk je natuurlijk aan de inkoop van warmte; gas en elektra bij een (hybride)gasketel en warmte in Joules via een warmtenet. Maar dan vergeet je de kosten voor onderhoud en aanschaf plus vervanging als je systeem kapot is. Als je huurder bent, zitten die kosten in je huur. Het is dus best lastig om die twee systemen met elkaar te vergelijken.

De meest volledige vergelijking voor huiseigenaren krijg je als je álle kosten bij elkaar optelt voor een langere periode en die dan per jaar gaat bekijken. Dit zijn de totale kosten die je hebt als eigenaar en noemen we dan ook: Total Cost of Ownership (TCO = totale kosten van eigenaarschap) per jaar. In al die kosten zitten dan:

• Inkoop warmte (gas, elektra, Joules)
• Vastrecht
• Afschrijvingen
• Onderhoud

Daarnaast kunnen we op dit moment ook eigenlijk geen subsidies meenemen in de vergelijkingen. Voor een hybride warmtepomp-ketel krijg je momenteel ISDE subsidie en ook voor warmtenetten zijn tegenwoordig flinke subsidies beschikbaar. Maar omdat we niet weten hoe die subsidies er over een paar jaar precies uit zien hebben we die eruit gelaten.

Gaan we al die kosten (zonder subsidie) met elkaar vergelijken dan krijgen we het volgende overzicht:

Als je de herinvesteringen meeneemt (dus TCO), blijkt dat de individuele hybride warmtepomp en de varianten 2 (maar ook 3) erg dicht bij elkaar in de buurt liggen. Van alle warmtepomp scenario’s blijkt variant 1 wel erg duur te zijn. Dit komt onder andere door de enorme warmtepompen die nodig zijn als je een systeem zonder piekgasketel wilt hebben. Bovendien heeft DWA hier berekend wat het kost om 100% van de nodige warmte via PVT op te vangen. En PVT panelen zijn nou eenmaal erg duur.

Tijdens de bewonersavond legt DWA eea nog een keer goed uit. Bekijk de video van de bewonersavond terug via deze link.

Wil je de haalbaarheidsstudie zelf helemaal uitpluizen? Hier kun je hem downloaden.

En alle andere randvoorwaarden?

Wat duidelijk is geworden de afgelopen periode is dat de keuze voor een warmtenet niet alleen afhankelijk is van de prijs. Tijdens de huiskamergesprekken en bewonersbijeenkomsten werden onderwerpen als lokaal eigendom, overlast, ruimte in de woningen en vooral het sámen optrekken rond verduurzaming van onze huizen en warmte even belangrijk gevonden.

DWA heeft daarom een “stoplicht” overzicht gemaakt van alle opties en de effecten op die randvoorwaarden:

Met name rond geluidoverlast en ruimtegebruik in de woningen zijn warmtenetten een goede oplossing. Qua CO2 uitstoot scoort een all-electric systeem (individueel óf collectief) het beste. De collectieve hybride systemen volgen en de individuele hybride in hekkensluiter.

Hoe het eigenaarschap is georganiseerd binnen het warmtebedrijf weten we pas als we die samen ingericht hebben. Als coöperatie kun je samenwerken met de gemeente of marktpartijen en dat heeft invloed op de mate van eigenaarschap. Wat niet in het overzicht staat, is een warmtenet waarbij bewoners géén invloed hebben, daar is je eigenaarschap nihil. Als je een individueel systeem hebt, heb je het meeste eigenaarschap.

Lokale opwek is ook belangrijk: bij een collectief systeem kun je gebruik maken van een WKO. Daarmee zou je problemen rond de opwek met zonnepanelen in de wijk kunnen ondervangen (netbalanceren) of toch zoveel mogelijk warmte vangen met PVT panelen.

Bewonerskeuze: zo duurzaam mogelijk warmtenet

Aan het einde van de bewonersavond konden bewoners een voorkeur uitspreken voor één van de gepresenteerde varianten. Inclusief de individuele keuze. Wat opviel is dat ongeveer 80% van de bewoners heeft gekozen voor één van de varianten van het warmtenet. Ongeveer 20% van de aanwezige bewoners kiest toch liever eerst voor een individuele oplossing. De meest gekozen collectieve oplossing is variant 2, waarmee een voorkeur voor een zo duurzaam mogelijk warmtenet duidelijk is geworden.

Op de afbeelding zie je de percentages van de keuze van bewoners. B.E.S. = Buurt Energie Systeem, WKO = Warmte Koude Opslag, PVT = zonnepanelen

DWA heeft een paar belangrijk conclusies op papier gezet.

• Het kan; zowel technisch als financieel
• Een piekgasketel is essentieel voor een betaalbaar warmtenet
• Er is niet genoeg dak ruimte voor volledige dekking door zonnewarmte met PVT
• Het huidige projectgebied is te klein

Tijdens de bewonersavond hebben de aanwezige bewoners aangegeven door te willen gaan met het ontwikkelen van een collectief warmtesysteem.

Hoe nu verder?

In mei 2024 zullen wij vanuit de projectgroep verder gaan met de enquêtes en ook bewoners proberen te spreken die er niet bij waren/konden zijn. Zo krijgen we een goed beeld van alle wensen, vragen en zorgen in de buurt.

Tijdens de afsluitende bewonersbijeenkomst 9 juni gaan we onze keuze kenbaar maken aan de Zwolse gemeenteraad met een leuke ludieke actie.

Lees meer over De Groene Renovatie.